Auteur: Jaco Vonk

Wij heten Leen van den Herik van harte welkom op onze club. Leen was al in de zestiger jaren lid van de Boven-Hardinxveldse schaakclub die destijds in cafë “De Drie Snoeken” was gehuisvest. In het laatste decennium van de vorige eeuw was Leen schaakmeester op de school “Samen Onderweg”  in Gorinchem. In die tijd speelde Leen bij de Gorcumse Schaakclub (GSC) die in 2002 haar 100-jarig jubileum vierde. Leen is verder initiatiefnemer van het NK Snelschaken voor theologen en pastores, dit toernooi wordt nog altijd jaarlijks georganiseerd door de KNSB.

Leen komt dus vanaf komend seizoen bij De Giessen en Linge spelen en heeft daarbij een bijzonder verzoek: “Wie wil meehelpen om nieuwkomer Leen van den Herik te ontgroenen op onze digitale schaakontmoeting op dinsdagavond deze zomer?”

Ton Boot, een van de oprichters van Schaakclub “De Giessen” in Giessenburg, is op 98-jarige leeftijd op 12 februari 2021 overleden.

In 1953 streek de 30-jarige Ton in Giessenburg (toen nog Giessen-Nieuwkerk) neer om zijn huisartsenpraktijk te vestigen aan de Neerpolderseweg. Samen met zijn vrouw Mien van der Meulen, die de apothekersafdeling runde, heeft hij tot 1987 deze praktijk mogen uitvoeren. In dat jaar verhuisde Ton naar de Leidekkerstraat in Gorinchem om daar samen met zijn vrouw van zijn pensioen te genieten. Hij heeft daar bijna 30 jaar gewoond.
In mei 2016 overleed zijn geliefde Mien, waarschijnlijk de meest ingrijpende gebeurtenis in het leven van Ton. Hij heeft nog twee jaar alleen aan de Leidekkerstraat gewoond, maar in juli 2018 moest hij op 96-jarige leeftijd dan toch het huis verlaten. Hij kwam terecht in het woonzorgcomplex De Lange Wei in Hardinxveld-Giessendam. Ton had grote moeite met het verlies der dingen en mogelijkheden. Zijn wereld werd kleiner en het was ook niet zijn wereld meer. Toch was hij blij met de aandacht en verzorging die hij ontving van het personeel, maar ook van zijn eigen familie. Hij kon ook genieten van de kleine uitjes in de omgeving. Daarin zag je nog iets terug van zijn liefde voor de natuur en zijn nieuwsgierigheid naar nieuwe plekken in de omgeving.

Op 17 oktober 1964 richtte Ton Boot samen met 16 andere schakers Schaakclub “De Giessen” op. Hij was vanaf de eerste dag zeer betrokken bij het wel en wee van de schaakclub. Ton heeft tussen 1971 en 2000 als algemeen adjunct in het bestuur gezeten. Na het aftreden van Bert den Boer als voorzitter in 2000 heeft Ton zijn verantwoordelijkheid genomen en bijna vier seizoenen als voorzitter gefungeerd. Ton was al 78 jaar, maar op dat moment was geen andere kandidaat beschikbaar. Het waren geen gemakkelijke jaren voor Ton, omdat er in die periode spanningen waren op de club. In 2004 kon Ton het stokje overdragen aan Eddy Korevaar die in 2002 was teruggekeerd bij zijn oude club.

Ton heeft in 1989 voor het 25-jarig jubileum van de schaakclub een boekwerk gemaakt over de historie van de club.

Ton heeft vijf kampioenschappen behaald, in 1965 (het eerste seizoen), 1967, 1968, 1970 en 1972. Met het vijfde kampioenschap mocht hij de wisselbeker houden.
In 1965 eindigde Cees Schakel met een gelijke procentuele score (88,6%) op de tweede plaats.
In 1967 was Ton soeverein en met slechts één verliespartij bleef hij naaste belager Douwe de Jager ruim voor. In 1968 wist hij zijn eigen zoon Henk (15 jaar!) voor te blijven. In 1970 gebeurde dat weer, maar het verschil was toen maar een half procentpunt (87,5% tegen 87,0%).
Tenslotte was Ton in 1972 ongenaakbaar, hij verloor niet één keer, gaf slechts vijf remises af en bleef de nummer twee Marius de Wit ruim voor.
Vermeldenswaardig zijn ook de vijf tweede plaatsen van Ton, voor het laatst in het seizoen 1984-1985 toen Ton al 63 jaar was.

In de andere disciplines zoals de snelschaak- en bekercompetitie had Ton minder succes. Het snelschaken interesseerde hem niet zo. In de bekercompetitie bereikte hij twee keer de halve finale. In 2003 werd hij uitgeschakeld door Jaco Vonk en in 2006 door Arjo van Houwelingen.

Ton had een goede kennis van de schaakopeningen, hij speelde met wit vrijwel altijd 1. e4 en met zwart beantwoordde hij 1.e4 afwisselend met e5, e6 (Frans) of c5 (Siciliaans).
Ton speelde vaak zijn partijen na om te leren van zijn fouten. Ik vond in zijn schaakarchief een mooi fragment uit zijn partij tegen Ton Lodder, gespeeld op 2 januari 1996:

Ton (Boot) had wit, zijn laatste zet was 34. De3-e6.
Ton (Lodder) antwoordde met 34….Kg7? Hij wilde uit de penning geraken om met Te7 de witte dame te vangen.
Boot vervolgde onverstoorbaar met 35. g4 waarna Lodder zijn plan ten uitvoer bracht met 35……Te7.
Er was al geen redden meer aan, want als het paard zou wijken naar g3 zou Ton hebben vervolgd met 36. Txf7+ Dxf7 en 37. Lh6+

De volgende zet van Ton sloeg in als een bom: 36. Txf5!

De computer gaf ook nog de mogelijkheid tot 36. gxf5!, maar het vervolg daarvan was wat lastiger uit te rekenen.
Als Lodder zou terugnemen met zijn pion zou Boot met Lh6+ toeslaan, daarom koos Lodder voor 36….Txe6 waarna Boot na 37. Txf8 een loper overhield en de partij op zet 52 won.

Ton was een zeer warm persoon die altijd nieuwsgierig was naar het wel en wee van mij en mijn gezin. Zelf informeerde hij me ook graag over zijn eigen belevenissen. Hij vertelde veel over zijn fietstochten door het Land van Maas en Waal op weg naar zijn dochter in Wijchen of door de Alblasserwaard waar hij soms op de koffie ging bij medeschakers als Marius de Wit, Jan Kwakernaak en Ton Lodder.
Ton was zeer geïnteresseerd in de studies die zijn kinderen en kleinkinderen hadden gevolgd en wist me daar veel over te vertellen. We deelden hierin dezelfde interesses, zelf heb ik ook een fijn studentenleven gehad.

Ton kende ik al vanaf 14 december 1971, hij hielp mijn moeder die dag bij de thuisbevalling van haar eerste kind. Ik ben op een dinsdag geboren, voor Ton niet een ideale dag, de dinsdag was namelijk voorbehouden aan de schaakclub. Het kwam desalniettemin wel vaker voor dat Ton tijdens zijn partij werd opgeroepen voor een klus, maar alleen in spoedgevallen kwam Ton in actie. Hij had zijn patiënten daartoe voortijdig geïnstrueerd om eventuele gezondheidsproblemen op de dinsdag te vermijden.

Mijn eerste vier officiële partijen tegen Ton verloor ik, maar op 14-jarige leeftijd wist ik voor het eerst van Ton te winnen. De spannende partij werd afgebroken op de 26e zet en Ton mocht in onderstaande stelling onder couvert een zet afgeven:

Mijn laatste zet was 26…..Pf5-d4 waarna Ton tot zijn eigen afgrijzen de zet 27. g3? opschreef en in de envelop deed.
Twee weken later kon ik mijn geluk niet op en antwoordde met 27…..Te1+ gevolgd door 28…..Pf3+ met damewinst.

Ton baalde enorm van dit onnodige verlies (met 27. h4 was het nog een spannende partij gebleven), maar later kon hij beter omgaan met verliezen tegen opkomende jeugdspelers als Wouter Kesteloo en ondergetekende.

Ton speelde zijn laatste partijen voor de schaakclub in het seizoen 2014-2015, het kwam hem te vaak voor dat hij van spelers verloor waar hij vroeger van won. Dat kan je overkomen als je 93 jaar bent, het lag niet zozeer aan de openingen, maar aan de concentratie die na tien uur ’s avonds flink begon af te nemen. Ton heeft uiteindelijk meer dan 1500 interne en externe partijen voor de club gespeeld, daarmee voert hij de ranglijst aan van bijna 400 (ex-)leden.
In mei 2018 kwam Ton onverwachts langs tijdens de prijsuitreiking met barbecue bij Gerard de Gans. Hij sprak iedereen toe met een paar prachtige afscheidswoorden, hij was oprecht blij dat de club springlevend was en wenste de club alle goeds toe. Het was Ton ten voeten uit.

Ton, rust in vrede.

Ton met zijn strijdmakkers (Bert, Jan en Jan-Piet) van het eerste uur.
Foto uit 2009 tijdens het 9e jubileum van de schaakclub.

Jaco Vonk, 8 maart 2021